“De ki, Rabbimin rahmet hazineleri sizin elinizde olsaydı, onu harcayıp tüketmekten korkar, cimrilik ederdiniz. Zaten insan da pek cimridir.” (İsrâ, 100)

Rasûlullah (sav) buyurdular:

“İnsan ihtiyarlasa bile, onun iki duygusu hep genç kalır: Biri çok kazanma hırsı, öteki çok yaşama arzusu” (Buhârî, Rikak 5; Müslim, Zekât, 115)

Çok kazanma duygusu ölçülü olduğu, insanı yaratılış gayesinden uzaklaştırmadığı sürece faydalı olabilir. Zira çok kazanan bir müslümanın, elde ettiği servetle daha çok hayır ve iyilik yapması arzu edilir. İslâmiyet’in verilmesini emrettiği zekât ve sadakayı verebilmek, Allah yolunda sarfedilmesini istediği harcamaları yapabilmek için zengin olmak lâzımdır. Zengin olabilmek için de, insanda çok kazanma arzusu bulunmalıdır. Ama gönüldeki bu çok kazanma duygusu ona âhiret hayatını unutturuyorsa, dünya sevgisi onu esir alarak bütün gönlüne el koyuyorsa, o takdirde bu duygu son derecede tehlikeli bir hâle gelmiş demektir.

Şükürler olsun ki, Allah Teâlâ insana zararlı duyguları ve aşırı istekleri frenleme gücü vermiştir. İradesine hâkim olan kimsenin bu nevi zaaflarını kontrol altına alması her zaman mümkündür. (Riyâzü’s Sâlihîn, 1.Cilt, 196, Erkam Yay.)

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

“Ey imân edenler, zannın bir çoğundan kaçının, çünkü zannın bir kısmı günahtır…” (Hucurât, 12)

Rasûlullah (sav) buyurdular:

“Hüsn-i zan, ibadetin (kulluğun) güzelliğindendir.” (Ebû Dâvud, Edeb, 28; Ahmed b. Hanbel, II, 297, 304)

Peygamber Efendimiz (sav), bir keresinde Mâlik bin Dühşum isimli bir şahıs aleyhinde konuşan bir grup ashâbına şu tepkide bulunmuştur:

“-Bu adam Allah’tan başka ilah olmadığına, benim Allah’ın Resûlü olduğuma şahâdet etmiyor mu?”

Onlar:

“-O, bunu kalbinde olmadığı halde söylüyor” dediler.

Rasûlullah (sav) ise:

“-Allah’tan başka ilah olmadığına, benim peygamber olduğuma şehâdet eden hiçbir kimse cehennem ateşine girmez” buyurmuş, (Müslim, Îmân, 54) böylece imân ettiğini söyleyen kimselerin gönül dünyaları hakkında ön yargılı davranarak sû-i zan beslemenin uygun olmadığını belirtmiştir. (Efendimizden Ahlâk Ölçüleri, Erkam Yay.)

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

"Verdiğiniz sözü yerine getirin, çünkü verilen söz, sorumluluk gerektirir.” (İsrâ, 34)

Rasûlullah (sav) buyurdular:

"Münâfığın alâmeti üçtür: Konuşunca yalan söyler. Söz verince sözünde durmaz. Kendisine bir şey emanet edilince hıyanet eder." (Buhârî, Îmân 24; Şehâdât 28, Vesâyâ 8, Edeb 69; Müslim, Îmân 107-108)

Abdullah bin Ebi’l-Hamsâ (ra) şöyle anlatıyor:

“Peygamberliğinden önce Rasûlullah (sav) ile bir alışveriş yapmıştım. Kendisine borçlandım, biraz beklerse hemen getireceğimi vaad ederek oradan ayrıldım. Fakat verdiğim sözü unutmuşum. Üç gün sonra hatırlayıp konuştuğumuz yere geldiğimde, O’nu aynı yerde beklerken buldum.

Bu uzun bekleyişe rağmen Allah Rasûlü (sav), beni azarlamadı ve sadece:

"−Ey delikanlı! Bana zahmet verdin, üç gündür burada seni bekliyorum." buyurdu.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 82/4996)

O’nun bu söze sadâkat ve benzeri hasletleri karşısında kendisine «Muhammedü’l-Emîn» denilmiştir. Öyle ki O’na inanmayan, son derecede düşman olanlar dahî O’nu «el-Emîn» ve «es-Sâdık» olarak tasdik ettiler. Ebû Cehil dedi ki:

“Sen hiç yalan söylemedin! Sen’in «el-Emîn» ve «es-Sâdık» olduğuna biz kānîyiz. Ancak biz Sen’in getirdiğini istemiyoruz.”

Nefsâniyet nasıl devâsâ bir ejderha olup insanı yutuyor. Ancak bu derecede nefsinin girdabında boğulanlar bile Efendimiz (sav)’in doğruluk ve söze riayetinde ittifak ediyorlar. Velhâsıl düşmanın bile takdir etmekten başka çare bulamadığı böylesine yüce haslet, günümüz insanının en büyük ihtiyacı. Kendimize her zaman sormak lâzım:

Ulu Peygamber’e uygun mu hayâtın, sıfatın,

Düşmanın methine şâyan değerin var mı gönül? (Osman Nûri Topbaş, Yüzakı Dergisi, Mayıs-2007)